Aktualna wersja na dzień 21:22, 29 mar 2023

W świecie Limes Mundi obowiązującym ustrojem społeczno-gospodarczo-politycznym jest feudalizm, zakładający hierarchiczny podział całego społeczeństwa na trzy stany: rycerski, duchowny i trzeci. Na przestrzeni wieków każdy z regionów Europy wykształcił własne zwyczaje panujące w obrębie danego stanu, przez co niektóre ich aspekty mogą się znacząco od siebie różnić. Podstawowa triada pozostaje jednak niezmienna.

• Stan rycerski obejmuje rycerstwo (przybyszów z zachodu) oraz bojarstwo (lokalnych i wschodnich możnych).
• Stan duchowny reprezentują wyłącznie duchowni wyznań chrześcijańskich.
• Stan trzeci grupuje natomiast każdego kto nie przynależy do rycerstwa lub nie jest duchownym. Pogańscy kapłani także postrzegani są jako reprezentanci stanu trzeciego.

Między stanami i wewnątrz nich panuje system hierarchicznej zależności zwany ustrojem lennym. Opiera się on na seniorach czyli właścicielach ziemskich zwanych na Żmudzi hospodarami. Nadają oni swoje ziemie innym osobom, czyniąc je tym samym swoimi lennikami.

Seniorem lub lennikiem może zostać tylko członek stanu rycerskiego albo duchownego. Chłop może jedynie uzyskać prawo do użytkowania ziemia (tj. do jej uprawy, polowania itp.).

Stosunek lenny pomiędzy lennikiem a jego seniorem jest dziedziczny, zwyczajowo jednak oczekuje się odnowienia tego kontraktu przy każdym kolejnym dziedziczeniu.

Więcej na temat ustroju lennego, posiadania i pozyskiwania ziemi znajdziesz tutaj "Dodatek: Zarządzanie ziemią"

Bojarstwo

Charakterystyczna dla średniowiecznej Żmudzi, Litwy i Rusi, kasta zawodowych wojowników, doradców, nadzorów i urzędników, uważana za stan wyższy.

Bojar

W przeciwieństwie do rycerstwa, bojarem nie trzeba się urodzić. Tytuł bojarski nadawany jest przeważnie za zasługi wojenne, siłę, przymioty charakteru, albo z racji posiadanego majątku, nie zaś z powodu samego urodzenia. Granice między chłopstwem, a bojarstwem są dość płynne, zaś obie te grupy często się przenikają tj. chłopi awansują na bojarów, a bojarzy ubożeją do rangi chłopów.

Swoje dochody, konieczne dla utrzymania pozycji, bojarzy czerpią przede wszystkim z łupów wojennych. Ubodzy, lub niedostatecznie bitni bojarzy samodzielnie parają się uprawą ziemi, rzemiosłem lub handlem, tak jak zwykli chłopi, którymi z czasem się stają.

Powszechnie od bojara, jako zawodowego wojownika, oczekuje się uczestniczenia w walce, chyba że majątek, albo wpływy, pozwalają mu na utrzymanie własnych żołnierzy.

Szczególną pozycję wśród bojarów zajmują hospodarowie czyli wywodzący się ze starych litewskich, żmudzkich i ruskich rodów, bogaci, wpływowi i posiadających własną ziemię możni. Mniej majętni bojarzy służą u Hospodarów w charakterze wojowników, lenników i doradców, niekiedy będąc równocześnie członkami ich rodów.

Choć bojarzy zazwyczaj nie znają etykiety i nie jest ona od nich wymagana to jednak starają się odróżniać od chłopów, uwypuklając swój sukces, siłę, wpływy i możliwości. Krótko mówiąc czują się lepsi i tak też się zachowują. Nie dlatego, że są bufonami - po prostu dowiedli swojej lepszości w tak a nie inaczej ułożonym świecie. Wstąpienie w szeregi stanu wyższego jest olbrzymią nobilitacją, dlatego jej utrata nie tylko jest wstydliwa, ale prawdziwie niechciana. Raz zasmakowawszy innego życia niechętnie wraca się do pługa.

Bycie bojarem nie jest jednoznaczne z byciem wykształconym. Bojar częściej będzie durnym wieprzem, który dobrze robi bronią i zwozi do domu sporo łupów niż piśmiennym człowiekiem interesu.

Bojarinia

Nic nie stoi na przeszkodzie, by kobieta pełniła identyczną co bojar rolę. Na Żmudzi kobieta przy broni nie jest niczym nadzwyczajnym. Może więc być wojownikiem, doradcą, lennikiem - grunt by potrafiła otrzymać swój tytuł. Jedynie przybysze z zachodu mogą czuć się zszokowani taką rolą kobiety.

Bojarinia tak jak każda inna kobieta musi po ślubie nosić na głowie chustę. Tytułu bojarskiego nie nabywa się lub nie przekazuje wraz z zamążpójściem. Dlatego mąż bojarini, który jest chłopem pozostanie nim, póki sam nie sięgnie po społeczny awans. Bojarskie dziecko rodzi się chłopem z bojarskiego rodu. Musi dorosnąć i sam się wykazać, by stać się jednym z bojarów. Małżeństwa między stanami nie są tak szokujące jak na zachodzie, ale rzadko się opłacają.

Wygląd

Każdy przedstawiciel bojarskiego stanu musi odpowiednio wyglądać. Poza ubiorem wskazującym mniej więcej na jego majątek i zajęcie powinien mieć:

• Naszyjnik typu grzywna
• Nahajka/kańczug (nie musi być bezpieczna o ile nie będzie używana)
• Złota, srebrna lub brązowa, gruba bransoleta

Mile widziany jest także płaszcz z futrzanym kołnierzem

Awans

Jeżeli postać nie była dotąd bojarem lub utraciła ten tytuł i chce go odzyskać powinna spełnić poniższe warunki:

1. 300 gr (250 trafia do MG przez ręce Grododzierżcy, 50 gr czyli grzywna zostaje w kieszeni bojara). Od tej pory co grę trzeba zdobyć kolejne 50 gr, które po grze inkasuje MG. Pieniądze za które wykupuje się tytuł (250 gr) nie mogą być pożyczone.

2. Przejście próby fizycznej lub intelektualnej, która dowiedzie przydatności i zaradności, która jest właściwa dla bojara. Próbę (zadanie) takie wyznaczają dwaj wybrani bojarzy. Musi być ono dostosowane do możliwości gracza i możliwe do zrealizowania przed kolejną grą. W razie wątpliwości można udać się do MG. Po przejściu próby wybrani bojarzy świadczą na korzyść kandydata, że dowiódł on swoich sił.

By zostać bojarem na larpie na którym spełni się powyższe warunki, trzeba mieć przygotowane wcześniej insygnia charakterystyczne dla bojarów. Jeśli gracz ich nie przygotował, może zacząć grać bojarem od następnej odsłony kiedy już skompletuje strój.

Jeśli na koniec gry bojar nie ma grzywny by oddać ją MG ubożeje on do stanu chłopa i musi zdjąć insygnia bojarskie aż do ich odzyskania.

Godła

Tylko najpotężniejsi bojarzy posługiwali się rodowymi barwami. Gdy bojar zyskuje własną ziemie i staje się hospodarem ma obowiązek przybrać sobie godło. Należy je wybrać i zorganizować (wyszyć/namalować/zamówić u chłopów) zaraz po nadaniu ziemskim.

Hospodarskiego godła nie trzeba nosić na stroju jednak w dobrym tonie jest umieszczenie go (np. w formie sztandaru) w miejscu gdzie będzie dobrze widoczne i otaczane szacunkiem.

Utrzymanie

Każdy bojar musi na koniec gry zgromadzić przynajmniej 50 gr, które MG pobierze z jego oddanych przedmiotów po grze. Bez tej kwoty traci przywilej bycia bojarem i kontynuuje grę w przyszłym roku jako chłop. Majątek powyżej 50 gr pozostaje w jego posiadaniu.

Rycerstwo

Uprzywilejowana, dziedziczna kasta wojowników, charakterystyczna dla terenów Europy Zachodniej i Środowej.

W grze taką postacią powinna przebijać znajomość dworskiej etykiety (przynajmniej w oficjalnych rozmowach) i umiejętność zachowania się w towarzystwie (kłanianie się damom, odpowiednie tytułowanie itp). Nieustannie powinno się też pamiętać o rycerskich cnotach (można je oczywiście na własne ryzyko łamać, ale ich świadomość powinna być wbudowana w postać). Naturalne dla rycerza jest też bycie lepszym od chłopa. W owym poczuciu wyższości nie ma nic złego, ani nieeleganckiego. Tak po prostu zbudowany jest świat: są lepsi i gorsi - każdy to wie i każdy to akceptuje.

Oczywistym jest też szacunek wobec seniora, a zwrócenie się przeciw niemu jest poważną i brzemienną w skutki decyzją.

Rycerz

Tytuł ten otrzymać może każdy kogo na rycerza pasowano, lecz przywilej ten zarezerwowany jest wyłącznie dla członków rodów rycerskich a wyjątki zdarzają się niezwykle rzadko, w drodze uhonorowania za niezwykłe zasługi. Choć sam tytuł rycerza nie jest dziedziczny, to przynależność do rycerskiego rodu i płynące z niej przywileje już tak. W przypadku dzieci spoza małżeńskiego łoża o przynależności do stanu rycerskiego decyduje uznanie przez ojca. W takim wypadku uznany bękart teoretycznie ma prawa równe swojemu rodzeństwu z prawego łoża, jednak biegnąca przez środek jego herbu bastardzia pręga nie pozwala mu zapomnieć o swoim pochodzeniu. Branki i kobiety z wysokich rodów które popełniają mezalians nie przekazują rycerskiej krwi swoim dzieciom, jeśli ich ojcami są reprezentanci stanów niższych albo bojarzy. Niepierworodne dzieci stanu rycerskiego, częstokroć zostawały duchownymi lub uczonymi. Poszczególne rody rycerskie różniły się od siebie wpływami i majętnością lecz każdemu z nich przysługiwały prawa stawiające ich członków bardzo wysoko w społecznej hierarchii.

Tak zwani błędni rycerze, to rycerze bez ziemi, którzy poszukiwanie przygód, chwały i zbawienia przedkładają ponad przynależność do rodu oraz służbę seniorowi. To idealiści, starający się całe swoje postępowanie oprzeć na opiewanych pieśniami, ośmiu cnotach rycerskich:

• życie w prawdzie,
• wiara,
• żałowanie grzechów,
• pokora,
• miłowanie sprawiedliwości,
• miłosierdzie,
• szczerość i wielkoduszność,
• znoszenie prześladowań.

Ideałem postępowania każdego rycerza jest kodeks rycerski, który stanowi:

• Bądź zawsze oddany Bogu, Ojczyźnie, Panu.
• Nigdy nie bądź tchórzliwy.
• Bądź ambitny i podążaj do celu.
• Przegrane bitwy znoś z honorem.
• Bądź wzorem dla innych.
• Szanuj ludzi wokół siebie.
• Dobro i prawość przed niesprawiedliwością broń.
• Bądź hojny dla ludzi w potrzebie.
• Bądź wierny swym zasadom i ideałom.
• Nie krzywdź słabszych.
• Bądź dobry dla dam i sierot

Dama

Damą nazywa się kobietę urodzoną i wychowaną w obrębie rycerskiego rodu, której z tego tytuły przysługują wszelkie przywileje stanu rycerskiego, a także prawo do nazwiska, herbu i majątku rodowego. Kobiety stanu rycerskiego mogą dziedziczyć na równi z mężczyznami lecz przypadki takie zdarzają się na ogół przy braku męskiego potomka. Damy, podobnie jak i rycerzy obowiązuje etykieta oraz wierność seniorowi. Nie mogą za to używać mieczy czy parać się klasycznymi męskimi zajęciami. Czy wobec tego gra kobietą stanu rycerskiego będzie dla Ciebie nudna? Nie. Postaraj się nam zaufać.

Wygląd

Każdy przedstawiciel rycerskiego stanu musi odpowiednio wyglądać. Poza ubiorem wskazującym mniej więcej na jego majątek i zajęcie, rycerz powinien mieć:

• Miecz
• Pierścień
• Herb (należy nosić go w dobrze widocznym miejscu na stroju, najlepiej na piersi. jeżeli rycerz posiada tarczę, także powinna być ona ozdobiona jego herbem).

Mile widziane są także ostrogi.

Kobiety co prawda nie używają powyższych insygniów, ale powinny mieć herb. Zalecamy także odpowiednio bogaty strój - ozdoby i klejnoty we włosach lub na welonach, brosze, pierścienie, naszyjniki - wszelka biżuteria. Wspaniale prezentować się będzie też suknia w rodowych barwach. Każda dama ma także chustkę, którą może podarować swojemu rycerzowi.

Utrzymanie

Każdy rycerz musi na koniec gry zgromadzić przynajmniej 35 gr, które MG pobierze z jego oddanych przedmiotów po grze. Bez tej kwoty ubożeje i musi kontynuować grę w przyszłym roku z widocznie niezamożnym odzieniem oraz kiepskim ekwipunkiem. Dodatkowo, pozostali członkowie stanu rycerskiego jak i chłopstwo zostanie poinformowane o jego fatalnej sytuacji materialnej. Majątek powyżej 35 gr pozostaje w jego posiadaniu.

Dama, aby zachować wytworne suknie i jedwabne chusty musi uzbierać 20 gr.

Stan duchowny

Stan duchowny obejmuje wyłącznie osoby sprawujące posługę religijną w obrębie kultów chrześcijańskich i przynależy do niego każdego kto przyjął świecenia kapłańskie lub śluby zakonne.

Duchowieństwo, podobnie jak rycerstwo jest stanem uprzywilejowanym i ze względu na pełnioną funkcję pośrednictwa pomiędzy Bogiem a ludźmi, otoczonym głębokim szacunkiem. Wyżsi duchowni, tacy jak biskupi i opaci, wywodzi się niemal zawsze z rodów rycerskich natomiast szeregowi księża i zakonnicy – z mieszczaństwa i chłopstwa.

Potężniejsi przedstawiciele duchowieństwa mogą samodzielnie zarządzać nadanymi kościołowi ziemiami, pełniąc równocześnie funkcje posiadaczy ziemskich.

Zakonnik/Zakonnica

Niektórzy przedstawiciele duchowieństwa decydują się złożyć śluby zakonne, które podporządkowują całe ich życie ściśle określonym regułom religijnym.

Mnisi i mniszki, nie posiadający święceń kapłańskich ani funkcji kierowniczych w swoim zgromadzeniu zwani są "braćmi" lub "siostrami". Miano "ojców" oraz "matek" przysługuje natomiast tym zakonnikom, którzy oprócz ślubów zakonnych uzyskali także świecenia kapłańskie lub którzy pełnią w swej wspólnocie funkcje przewodnią przeora lub przeoryszy.

Zakony, których członkowie pełnią misje chrystianizacyjną wśród ludów Żmudzi to: Benedyktyni, Cystersi, Dominikanie i Franciszkanie.

Więcej na temat chrześcijaństwa znajdziesz tutaj "Dodatek: Chrześcijanie"

Stan trzeci

Mianem chłopstwa określa się nieuprzywilejowaną kastę ludności zamieszkującej obszary wiejskie, grody i miasta, której głównym zajęciem jest wytwarzanie płodów rolnych, rzemiosło i handel. W świecie Limes Mundi status wszystkich chłopów, niezależnie od ich pochodzenia i wyznania jest taki sam względem pozostałych stanów i wiąże się z poddaństwem.

Chłopi, mimo, iż od wieków uprawiają ziemie, nie są jej właścicielami a jedynie użytkownikami areałów należących do hospodarów, rycerstwa lub kleru. Chłop poza obowiązkiem posłuszeństwa i osobistego służenia panu, zobowiązany jest też do dostarczania mu płodów rolnych lub danin w srebrze. Chłopi nie mogą nabywać ziemi, bez zgody możnego opuszczać wyznaczonych im terenów, jak również podlegają prawom stanowionym osobiście przez swego pana, bez możliwości odwołania się do kogokolwiek.

Poddaństwo możnym oraz klerowi jest dla chłopstwa sytuacją naturalną. System stanowy, plasujący chłopów jako nieuprzywilejowanych to jedyna znana im forma organizacji społecznej, zaś fakt, że rycerz bądź duchowny jest od nich „lepszy” wynika wprost z urodzenia i nie budzi wątpliwości. W średniowieczu bunty chłopskie zdarzały się rzadko i były wyjątkowo krwawo tłumione. Należy więc porzucić myśli o równości ludzi i demokracji. Coś takiego nie mieści się w głowie, a nawet do niej nie przychodzi.

Urodzenie decyduje o wszystkim, a słowo chłopa wobec słowa rycerza jest nic nie warte. Życie także.

Wbrew pozorom granie chłopem nie ogranicza gry i nie powoduje, że wybierając tą rolę będziesz się bawił gorzej lub MG potraktują Cię po macoszemu. Wręcz przeciwnie. Będą na ciebie czekać równie emocjonujące wątki, często też te niedostępne dla stanu rycerskiego.

Granie chłopem choć wiąże się z częściowym brakiem wpływu na swoje życie (decyzję o tym czym się zajmujesz lub kogo poślubisz może podjąć Twój pan), nie będzie to jednak nigdy służyło popsuciu czy ograniczeniu Twojej rozgrywki tylko budowaniu scen i relacji. Musisz być na to jednak otwarta/otwarty.

Kapłani

W społecznościach pogańskich ludów Żmudzi, szczególną pozycję zajmują Ci, których zadaniem jest odczytywanie woli bogów i sprawowanie pieczy nad obrzędami religijnymi. Choć każdy z nielicznych kapłanów otaczany jest przez swych pobratymców przynajmniej respektem, nie stanowią oni zwartej, ściśle uporządkowanej grupy w rozumieniu stanu.Lokalni mieszkańcy spoglądają na nich raczej jak na wyjątkowe jednostki. Przez chrześcijan natomiast, kapłani stawiani są na równi ze zwykłymi chłopami.