Dodatek: Pogaństwo

Pomimo nasilających sie w ostatnim czasie kontaktów z chrześcijanami, Żmudź i Litwa w dalszym ciągu pozostają krainami na wskroś pogańskimi. Trudno bowiem zstąpić pielęgnowane od pokoleń wierzenia nową, całkowicie odmienną religią.

Istotnym jest, by grając jakąkolwiek postacią pogańską zrozumieć jej wrodzone przywiązanie do tradycji, dziś dla nas prawie zupełnie obcej. Stare rytuały, bogowie, leśne duchy i stwory to rzeczy z którymi współczesny człowiek nie obcuje na co dzień. Natomiast dla naszego bohatera to chleb powszedni i nawet jeśli niektórych z nich się boi, najczęściej wie też jak się z nimi obchodzić, albo przynajmniej zna kogoś kto to wie. Jest to w końcu wiedza, którą dziedziczy się od pokoleń, a zgłębianie jej (jak można sobie wyobrazić) zastępowało częściowo rozrywkę, którą my czerpiemy dziś z oglądana filmów czy czytania książek.

W sprawach szczególnie ważnych poganie zwracają się do kapłanów, będących łącznikami między ludźmi, a bóstwami. Kapłani traktowani są z najwyższym szacunkiem, ale też z obawą i niechęcią (którą należy odegrać, widząc oznaczenie z różowych piór). Mówi się bowiem, iż bogowie przyjmują na swoje sługi tylko ludzi o niezwykłych i niebezpiecznych umiejętnościach. Żaden poganin nie przejdzie więc obojętnie obok swojego kapłana, ale jeśli tylko będzie mógł zrobi to jak najszybciej i skryje się w swojej chacie. Obcowanie z nim zawsze będzie ostatecznością, ale ostateczności te mogą się coraz częściej nadarzać w tych niespokojnych czasach.

Bóstwa

Symbole bóstw pogańskich

Choć wielu z wyznawców przyjmuje za swego przewodnika jednego określonego boga, należy pamiętać, że każdemu z nich należy się jednakowe oddanie i uwielbienie. Nie składanie ofiar czy zapominanie o obrzędach może sprowadzić niełaskę.

• Deivas - Pierwszy z bogów, ojciec. Czci się go raz w roku na wiosnę, gdy odtwarza się akt stworzenia świata dokonany przez niego wraz z Žemyną. Daje to obfitość plonów i dobrobyt krajowi na cały rok. Litwini wzywają go również będąc w wielkiej potrzebie. Niektórzy czczą go pod imieniem Świętowita.

• Žemyna - Bogini ziemi, wspólnie z Deivasem odpowiedzialna jest za stworzenie świata. Jest boginią podróżnych, zbiorów i płodności, Opiekuje się kobietami. Cześć Žemynie oddaje się przed wyruszeniem w podróż, posypując nogi i stopy piachem.

• Perkunas - Bóg nieba, syn Deivasa i Žemyny cieszący się (szczególnie wojowników) najsilniejszym kultem. Jest strażnikiem wszelkich przysiąg, twórcą prawa, a także jako tym, który decyduje o losach człowieka. Jego aprobata wyraża się poprzez uderzenie pioruna, a gniew przez wybuch pożaru w jego następstwie. Dlatego w czasie burzy pali się w oknach świece, by pożar omijał ten dom. Na co dzień swoją obecność zaznacza silnymi podmuchami wiatru, toteż poganie niemal nigdy nie zapominają o jego istnieniu. Poza wzywaniem jego imienia obrzędy poświęcone Perkunasowi niemal zawsze prowadzone są przez kapłana i maja bardzo podniosły charakter.

• Andaj - Brat Perkunasa, wężowe bóstwo jezior i magii. Ci którzy zapominają pochwalić Andaja wchodząc do jeziora, mogą już nigdy nie powrócić na brzeg. Zazwyczaj wystarczy zanurzyć w wodzie ręce po nadgarstki i powitać Andaja.

• Gillitine - Śmierć. Jest tą, która w momencie kiedy człowiek osiągnie przeznaczony mu przez Perkunasa wiek, kończy jego żywot. Poganie wierzą, że pojawienie się Gillitine nie zawsze oznacza śmierć obłożnie chorego, bowiem jeśli ta stanie przy jego nogach oznacza to rychły powrót do zdrowia. Dopiero podejście do wezgłowia łóżka odbiera nieszczęśnikowi życie.

• Laima - Bogini przeznaczenia. Zdarza się, że podczas narodzin wyjawia wyznaczony przez Perkunasa los dziecka. Wielbi się ją głównie w trakcie porodów, licząc że złagodzi surowe wyroki Perkunasa. Jest też boginią, której imienia wzywa się w ostateczności, gdy tylko ona można odmienić zły los.

• Saule - Litewska bogini miłości, płodności i słońca. Cześć oddaje się jej wiele razy w ciągu dnia, poczynając od świtu i „powitania słońca”, przez południe kiedy Saule jest najsilniejsza, okolice 15:00 kiedy robi się litościwsza, aż po godziny wieczorne gdy Saule odchodzi za horyzont – „pożegnanie słońca”. Najwierniejsi wznoszą też modły w nocy prosząc o jej rychły powrót, lecz są i tacy, którzy mówią, że Saule wtedy nie słyszy błagań ludzi.

• Velnias - Bóg z podziemnej kuźni. Opiekuje się kowalami, rzemieślnikami oraz trafiającymi po śmierci do jego krainy. Są tacy co nazywają go Velesem, Trzygławem lub też Czarnym Bogiem. Niemcom, którzy zwą go diabłem, ukazuje się jako człowiek z rogami, kopytami i świńskim ogonem. Bóstwo zwodnicze i niebezpieczne, ale też niezwykle potężne i często przychylne pracowitym ludziom. Mówi się, że Velniasa przebłagać potrafią tylko osoby pracujące rękoma. Większość jednak szepcze jego imię potajemnie i z lękiem, ponieważ wierzą, że jego trzy głowy widzą prawie wszystkie ludzkie uczynki, toteż nie chcą niepotrzebnie zwracać na siebie uwagi.

Także Naturze należy okazywać należytą cześć. Ludzie żyjący na jej łonie natury darzą ją olbrzymim szacunkiem wierząc, że jest ona bezpośrednio związana z bogami.

Boguny

Poza ewidentnymi manifestacjami mocy bogów na ziemi, śmiertelnicy najczęściej obcują z duchami i bogunami, których najlepiej jest szukać w lasach i nad jeziorami. Nie mniej boguny w swojej przewrotnej naturze same decydują czy i kiedy chcą być odnalezione. Żyjące wśród ludzi boguny najczęściej zajmują ciała ludzkie i dzięki temu manipulują życiem innych. Nie każdy bogun pragnie zguby człowieka, ale nie daj się zwieść – to straszne i potężne istoty.

Obrzędy

Niezwykle ważnym elementem pogaństwa są obrzędy, modły i święta ku czci bogów. Organizowane są one z inicjatywy samych wiernych i nie mają sztywno ustalonych reguł ani porządku. Każdorazowo jednak odznaczają się efektowna oprawą i podniosłym charakterem. Wydarzania takie są częstokroć okazją do aktów wielkiego poświęcenia i inicjowania trudnych prób własnej wiary.

Święty gaj

Szczególnym dla wszystkich pogan miejscem jest położony w leśnych ostępach święty gaj gdzie znajdują się poświęcone wszystkim bogom prastare drzewa. Gaj traktowany jest niczym najważniesza świątynia, stanowi też miejsce najdonioślejszych religijnych aktów, takich jak modły, przysięgi czy ofiary.

Wedle tradycji, każde z drzew poświęconych bogom posiada swego strażnika lub strażniczkę, którzy ślubują bronić bezpieczeństwa gaju nawet za cenę własnego życia. Tytuł ten świadczy o szczególnym oddaniu danemu bogu i stanowi wielki przywilej i nobilitację.

Nad gajem swą opiekę roztacza także Piastun, czyli najważniejszy z kapłanów,do którego obowiązków należy zwoływanie i przewodzenie obrzędom oraz piecza nad wyborem strażników drzew.